जनमानसामध्ये कश्मीरचे सम्राट ललितादित्य, सम्राट जयापीड यांच्यासारखे राजे तितकेसे प्रसिद्ध नाहीत. आपल्याला शिकवलेल्या इतिहासात, भारतात छोटी–छोटी राज्ये होती हे वारंवार सांगितले जाते; 

कश्मीरचे सौंदर्य वादातीत आहे. पण प्रत्यक्ष कश्मीर मात्र कायम वादग्रस्त राहिलेला आहे. आपल्यापैकी अनेकांनी कदाचित पर्यटक म्हणून कश्मीरला भेट दिली असेल किंवा हिंदी चित्रपटातून आपण कश्मीर पाहिलेला असतो.

जनमानसामध्ये कश्मीरचे सम्राट ललितादित्य, सम्राट जयापीड यांच्यासारखे राजे तितकेसे प्रसिद्ध नाहीत. आपल्याला शिकवलेल्या इतिहासात, भारतात छोटी–छोटी राज्ये होती हे वारंवार सांगितले जाते; पण त्यांच्यातले दिग्विजयी राजे, एक राजा आणि त्याचे मांडलिक राजे या परंपरेकडे संपूर्ण दुर्लक्ष केलेले दिसून येते. यांच्याविषयी संस्कृत साहित्यात मात्र पदोपदी असंख्य संदर्भ येतात. 

कश्मीरचे सौंदर्य वादातीत आहे. पण प्रत्यक्ष कश्मीर मात्र कायम वादग्रस्त राहिलेला आहे. आपल्यापैकी अनेकांनी कदाचित पर्यटक म्हणून कश्मीरला भेट दिली असेल किंवा हिंदी चित्रपटातून आपण कश्मीर पाहिलेला असतो. अन्यथा बातम्यांमधून तेथे होणारा हिंसाचार, दहशतवाद, आपल्या सैनिकांचे शौर्य, प्रसंगी आलेले हौतात्म्य या गोष्टी आपल्यापर्यंत पोहचत असतात.